اجرای کلین روم (اتاق تمیز)

در دنیای امروزی، اتاق تمیز یا کلین روم‌ ها (Cleanroom) به یکی از ارکان ضروری در صنایع پیشرفته تبدیل شده‌ اند. این محیط‌ ها به‌ طور خاص برای جلوگیری از آلودگی‌ های میکروبی، ذرات معلق، و عوامل آلاینده دیگر طراحی شده‌ اند تا شرایط ایده‌ آل برای تولید محصولات حساس مانند دارو، تجهیزات پزشکی، تراشه‌ های الکترونیکی، و سایر محصولات با دقت بالا را  ایجاد نمایند. در این مقاله، به بررسی مراحل مختلف اجرای کلین روم خواهیم پرداخت.</p>

اجرای کلین روم نیازمند رعایت استانداردهای بین‌ المللی و به‌ کارگیری فناوری‌ های پیشرفته برای کنترل دقیق پارامترهای محیطی از جمله دما، رطوبت، فشار و کیفیت هوا است. در این فرآیند، سیستم‌ های تهویه، فیلترهای هوا و تجهیزات مانیتورینگ باید با دقت نصب شوند تا شرایط کنترل‌ شده به‌ طور مستمر حفظ شود. این مقاله به‌ طور مفصل به این موضوعات پرداخته و مراحل اجرای آن‌ ها را به طور گام‌ به‌ گام شرح می‌ دهد.

---

به مشاوره نیاز دارید؟

همین حالا با آریو فارمد تماس بگیر

۰۲۱-۵۶۸۲۲۲۰۸

۰۹۰۲۰۰۷۶۷۵۸

تجهیزات کلین روم

<strong>مراحل ساخت و اجرای کلین روم

<h3>بررسی نیاز ها و طراحی اولیه در اجرای کلین روم

اولین و مهم‌ ترین مرحله در اجرای کلین روم، بررسی نیازها و طراحی اولیه آن است. طراحی کلین روم میبایست با در نظر گرفتن استانداردهای بین‌ المللی و نیازهای خاص هر صنعت انجام شود. به‌ عنوان مثال، در صنعت داروسازی، طراحی باید به‌ گونه‌ ای باشد که علاوه بر محاسبات دقیق و کامل پارامترهای حائز اهمیت از جمله دما،رطوبت و فشار الزامات مرتبط به هر کلاس را بطور دقیق و استاندارد فراهم نماید.

در این مرحله، ارتباط مشاور و  طراحان با بهره بردار، جهت بررسی دقیق نیازمندی های سایت تولید و تدوین URS ها نقش بسزایی در پیشبرد بخش طراحی و کنترل هزینه های فاز اجرا خواهد داشت.

برخی از مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت طراحی کلین روم:

1. حفظ کیفیت محصولات و فرآیندها:

   • در صنایعی مانند داروسازی، الکترونیک، بیوتکنولوژی و صنایع غذایی، حتی ذرات کوچک آلودگی می‌توانند باعث تخریب محصولات یا اختلال در فرآیندهای تولید شوند. طراحی مناسب کلین روم با کنترل دقیق ذرات معلق، دما، رطوبت و فشار، کیفیت محصولات و فرآیندها را تضمین می‌کند.

2. جلوگیری از آلودگی متقاطع:

   • در برخی صنایع، مانند داروسازی، جلوگیری از انتقال آلودگی بین محصولات یا فرآیندهای مختلف بسیار حیاتی است. طراحی کلین روم با ایجاد مناطق جداگانه و استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب، از آلودگی متقاطع جلوگیری می‌کند.                      آلودگی متقاطع در صنعت داروسازی به انتقال ناخواسته یک ماده (مانند ماده اولیه دارویی، ماده کمکی، یا مواد تمیز کننده) از یک محصول، تجهیزات، یا محیط به محصول دیگر گفته می‌شود. این آلودگی می‌تواند کیفیت، ایمنی و اثربخشی داروها را به خطر اندازد و عواقب جدی برای بیماران داشته باشد.
     

     دلایل اصلی آلودگی متقاطع:

     • ضعف در طراحی فرآیند و تجهیزات: طراحی نامناسب سیستم‌های بسته، جریان مواد و هوا، و استفاده از تجهیزات قدیمی یا آسیب‌دیده.
     • عدم رعایت بهداشت و نظافت: عدم تمیزکاری و گندزدایی صحیح تجهیزات، سطوح و محیط تولید.
     • خطاهای انسانی: اشتباهات اپراتورها در حین جابجایی مواد، تمیزکاری و نمونه‌برداری.
     • کنترل ضعیف مواد و جریان هوا: عدم کنترل مناسب گرد و غبار، ذرات معلق و هوا در مناطق تولید.

3. حفاظت از سلامت کارکنان:

   • در برخی فرآیندها، کارکنان ممکن است در معرض مواد خطرناک یا آلاینده‌ها قرار گیرند. طراحی کلین روم با ایجاد محیطی کنترل‌شده و استفاده از تجهیزات حفاظتی، سلامت و ایمنی کارکنان را تضمین می‌کند.

4. رعایت استانداردها و مقررات:

   • بسیاری از صنایع ملزم به رعایت استانداردها و مقررات خاصی در زمینه کنترل آلودگی هستند. طراحی کلین روم باید مطابق با این استانداردها و مقررات (مانند ISO 14644 و GMP) باشد تا مجوزهای لازم برای تولید و عرضه محصولات اخذ شود.

5. بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها:

   • طراحی بهینه کلین روم می‌تواند با کاهش ضایعات، افزایش سرعت تولید و کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری، بهره‌وری را بهبود.

        ۶.ایجاد محیط کار مناسب:

• • • طراحی مناسب کلین روم با ایجاد شرایط محیطی راحت و ایمن، می‌تواند رضایت و انگیزه کارکنان را افزایش دهد.

        ۷.تحقیق و توسعه:

• • • در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، کلین روم‌ها برای انجام آزمایش‌ها و تحقیقات حساس به آلودگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. طراحی صحیح این فضاها، دقت و قابلیت اطمینان نتایج تحقیقات را تضمین می‌کند.

عوامل کلیدی در طراحی کلین روم:

• سیستم تهویه: استفاده از فیلترهای HEPA و ULPA برای حذف ذرات معلق.
• جریان هوا: ایجاد جریان هوای یک‌طرفه (Laminar Flow) یا غیر یک‌طرفه (Turbulent Flow) برای انتقال آلودگی‌ها.
• مصالح ساختمانی: استفاده از مصالحی که کمترین میزان ذرات را تولید می‌کنند و قابلیت تمیزکاری بالایی دارند.
• طراحی معماری: ایجاد فضاهای جداگانه با سطوح صاف و بدون درز برای جلوگیری از تجمع آلودگی.
• تجهیزات و مبلمان: استفاده از تجهیزات و مبلمانی که به راحتی تمیز می‌شوند و آلودگی تولید نمی‌کنند.
• کنترل دسترسی: محدود کردن دسترسی به کلین روم و استفاده از پروتکل‌های ورود و خروج مناسب.
• نظافت و نگهداری: برنامه‌ریزی منظم برای نظافت و نگهداری کلین روم.

به طور خلاصه، طراحی کلین روم یک فرآیند پیچیده و چندوجهی است که نیازمند دانش و تخصص در زمینه‌های مختلف مهندسی و علوم است. طراحی صحیح کلین روم می‌تواند تأثیر بسزایی در کیفیت محصولات، سلامت کارکنان، بهره‌وری و رعایت استانداردها داشته باشد.

برای کسب طالاعات بیشتر میتوانید Standard 90.1-2022—Energy Standard را نیز مطالعه بفرمایید .

انتخاب مصالح و تجهیزات مناسب جهت اجرای کلین روم&lt;/strong></h3></strong></h3>

مرحله بعدی در اجرای اتاق تمیز،  انتخاب مصالح و اقلام مناسب برای اجرای دیوارها، سقف‌ و کف‌ کلین روم است.

ang=”fa”>انتخاب مصالح مناسب برای دیوار و سقف کلین روم (Clean room) از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این مصالح باید به گونه‌ای باشند که کمترین ذرات معلق را تولید کنند، قابلیت تمیز کردن آسان داشته باشند و در برابر مواد شیمیایی مقاوم باشند. در اینجا به برخی از مصالح مناسب برای کلین روم اشاره می‌کنم:

دیوار و سقف 

• ساندویچ پنل

ساندویچ پنل های دو رو صاف معمولاً شامل دو لایه بیرونی از جنس فلز (استنلس استیل یا گالوانیزه) و یک لایه میانی عایق (پلی‌اورتان) میباشد.این پنل ها دارای سطح صاف و بدون درز، مناسب برای تمیزکاری،عایق حرارتی و صوتی،مقاوم در برابر رطوبت و مواد شیمیایی هستند.

ساندویچ پنل پلی اورتان یک انتخاب رایج برای ساخت اتاق‌های تمیز است، اما باید به چند نکته مهم توجه کرد. در اینجا به مزایا، معایب و ملاحظات کلیدی در استفاده از این نوع ساندویچ پنل می‌پردازیم:

مزایا:

• عایق حرارتی عالی: پلی اورتان عایق حرارتی بسیار خوبی است و به حفظ دمای ثابت در اتاق تمیز کمک می‌کند. این امر برای فرآیندهایی که به دماهای خاص نیاز دارند بسیار مهم است.
• وزن سبک: ساندویچ پنل پلی اورتان نسبتاً سبک است و نصب آن را آسان‌تر می‌کند. همچنین، وزن کم آن باعث کاهش بار سازه می‌شود.
• مقاومت در برابر رطوبت: پلی اورتان در برابر رطوبت مقاوم است و از رشد قارچ و باکتری جلوگیری می‌کند. این ویژگی برای حفظ سطح بالای بهداشت در اتاق تمیز ضروری است.
• نصب سریع: ساندویچ پنل‌ها به سرعت نصب می‌شوند و زمان ساخت و ساز را کاهش می‌دهند.
• قابلیت شستشو: سطح ساندویچ پنل‌ها معمولاً صاف و قابل شستشو است که نظافت و نگهداری اتاق تمیز را آسان‌تر می‌کند.

ملاحظات مهم برای اتاق تمیز:

• نوع پوشش: پوشش ساندویچ پنل باید صاف، غیر متخلخل و مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشد. معمولاً از ورق‌های فولادی با پوشش رنگ اپوکسی یا PVDF استفاده می‌شود.
• درزگیری: درزهای بین ساندویچ پنل‌ها باید به طور کامل درزگیری شوند تا از ورود ذرات و آلودگی به داخل اتاق تمیز جلوگیری شود. از درزگیرهای مخصوص اتاق تمیز (مانند سیلیکون‌های با گرید پزشکی) استفاده کنید.
• استانداردها: ساندویچ پنل‌های مورد استفاده در اتاق تمیز باید با استانداردهای مربوطه (مانند ISO 14644) مطابقت داشته باشند.
• ضخامت: ضخامت ساندویچ پنل باید متناسب با نیازهای عایق حرارتی و صوتی اتاق تمیز باشد.
• مقاومت در برابر خوردگی: در محیط‌هایی که مواد شیمیایی خورنده وجود دارد، باید از ساندویچ پنل‌های با پوشش مقاوم در برابر خوردگی استفاده شود.
• انتخاب ساندویچ پنل FR: برای افزایش ایمنی در برابر آتش، ساندویچ پنل پلی اورتان FR (Fire Retardant) با خاصیت تاخیراندازندگی آتش توصیه می شود.

پنل‌های HPL (High-Pressure Laminate)

پنل های HPL یک گزینه رایج برای استفاده در کلین روم‌ها (اتاق‌های تمیز) هستند و مزایای مختلفی دارند. در اینجا به بررسی این پنل‌ها می‌پردازیم:

مزایای استفاده از پنل‌های HPL در کلین روم:

• مقاومت در برابر مواد شیمیایی: HPL به خوبی در برابر مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیندهای تمیزکاری و ضدعفونی در کلین روم‌ها مقاومت می‌کند.
• مقاومت در برابر سایش و خراش: سطح HPL بسیار سخت و مقاوم است، بنابراین در برابر سایش و خراش‌های احتمالی در محیط کلین روم آسیب نمی‌بیند.
• غیر متخلخل: HPL سطحی غیر متخلخل دارد که از جذب ذرات و آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند و به حفظ تمیزی محیط کمک می‌کند.
• سهولت در تمیزکاری: سطح صاف و غیر متخلخل HPL به راحتی تمیز می‌شود و نیاز به مواد شوینده خاصی ندارد.
• مقاومت در برابر رطوبت: HPL در برابر رطوبت مقاوم است و دچار پوسیدگی یا تغییر شکل نمی‌شود.
• تنوع رنگ و طرح: HPL در رنگ‌ها و طرح‌های مختلفی موجود است که امکان طراحی داخلی کلین روم را فراهم می‌کن

• خطوط و درزها: حتماً درزها بر اساس استانداردهای کلین روم باید آب‌بندی و عایق شوند تا از نفوذ آلودگی جلوگیری شود.
• قابلیت تمیز کردن: مصالح باید طوری انتخاب شوند که به راحتی قابل تمیز کردن با مواد ضدعفونی کننده باشند.
• عدم تولید ذرات معلق: مصالح باید به گونه‌ای طراحی شوند که در حین استفاده و تمیزکاری ذرات معلق تولید نکنند.
• مقاومت در برابر مواد شیمیایی: هم دیوارها و هم سقف‌ها باید در برابر مواد شیمیایی که ممکن است در فرآیندهای مختلف به کار بروند، مقاوم باشند.

با رعایت این اصول و انتخاب مصالح مناسب، می‌توانید یک کلین روم با کیفیت و عاری از آلودگی ایجاد کنید.</p><h3>کف:

dir=”rtl” lang=”fa”>اولین نکته در اجرای کف اتاق تمیز زیرسازی و آماده سازی جهت اجرای پوشش مناسب کف کلین روم و سپس انتخاب نوع مصالح، چگونگی اجرا و نحوه نگهداری میباشد که در ادامه جزییات هر کدام به تشریح آماده است:

۱. آماده‌سازی سطح:

• بررسی و تمیزکاری: سطح زیرین باید کاملاً بررسی شود تا از صاف و بدون نقص بودن آن اطمینان حاصل شود. هرگونه آلودگی، گرد و غبار، روغن، یا مواد زائد باید به طور کامل تمیز شوند. در صورت وجود ترک یا ناهمواری، باید با استفاده از مواد مناسب ترمیم شوند.
• تراز کردن: سطح باید کاملاً تراز باشد. در صورت نیاز، از روش‌های تراز کردن مانند استفاده از ملات خودتراز شونده (Self-Leveling) استفاده شود.
• ایجاد چسبندگی: برای افزایش چسبندگی کفپوش نهایی، می‌توان از پرایمرهای مخصوص استفاده کرد. این پرایمرها سطح را آماده می‌کنند تا کفپوش به خوبی به آن بچسبد.

۲. انتخاب کفپوش مناسب:

نوع کفپوش:

انتخاب نوع کفپوش به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع کاربری اتاق تمیز، میزان تردد، مقاومت مورد نیاز در برابر مواد شیمیایی، و الزامات بهداشتی. برخی از انواع رایج کفپوش‌های اتاق تمیز عبارتند از:

• • اپوکسی: کفپوش‌های اپوکسی مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و سایش دارند و به راحتی تمیز می‌شوند.
  • پلی‌یورتان: کفپوش‌های پلی‌یورتان انعطاف‌پذیرتر از اپوکسی هستند و مقاومت خوبی در برابر ضربه و ارتعاش دارند.
  • وینیل (PVC): کفپوش‌های وینیل گزینه مقرون به صرفه‌تری هستند و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی موجود هستند.
  • کفپوش‌های آنتی‌استاتیک (ESD): برای اتاق‌های تمیزی که با قطعات الکترونیکی کار می‌کنند، کفپوش‌های آنتی‌استاتیک ضروری هستند تا از تجمع بار الکتریکی و آسیب به قطعات جلوگیری کنند.

ویژگی‌های مورد نیاز:

کفپوش انتخابی باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• • • • غیر متخلخل: برای جلوگیری از جذب آلودگی و رشد میکروب‌ها.
      • مقاوم در برابر مواد شیمیایی: بسته به نوع مواد شیمیایی مورد استفاده در اتاق تمیز.
      • قابلیت تمیزکاری آسان: برای حفظ بهداشت اتاق تمیز.
      • مقاومت در برابر سایش: برای تحمل تردد و استفاده روزمره.
      • بدون درز: برای جلوگیری از تجمع آلودگی در درزها (در صورت امکان از سیستم‌های کفپوش یکپارچه استفاده شود).

۳. نصب کفپوش:

• رعایت دستورالعمل‌ها: نصب کفپوش باید دقیقاً مطابق با دستورالعمل‌های سازنده انجام شود.
• استفاده از تجهیزات مناسب: از ابزار و تجهیزات مناسب برای نصب استفاده شود تا کیفیت کار تضمین شود.
• اجرای صحیح درزها: در صورت استفاده از کفپوش‌های دارای درز، درزها باید به درستی آب‌بندی شوند تا از نفوذ آلودگی جلوگیری شود.
• کنترل کیفیت: در طول فرآیند نصب، کیفیت کار باید به طور مداوم کنترل شود.

۴. پس از نصب:

• • • تمیزکاری نهایی: پس از نصب، کفپوش باید به طور کامل تمیز شود تا هرگونه آلودگی ناشی از فرآیند نصب پاک شود.
    • اجرای پوشش محافظ (اختیاری): برای افزایش عمر مفید کفپوش و مقاومت آن در برابر خراش و سایش، می‌توان از یک پوشش محافظ استفاده کرد.
    • نگهداری و نظافت دوره‌ای:</strong> برای حفظ کیفیت و بهداشت کفپوش، باید به طور منظم تمیز و نگهداری شود.

  </ul>

اجرای صحیح اقلام و تجهیزات کلین روم</strong>

نصب صحیح این اجزا علاوه بر جلوگیری از نفوذ آلاینده‌ ها، می‌ بایست به‌ گونه‌ ای باشد که امکان نظافت و بازبینی به‌ راحتی فراهم باشد. به‌ عنوان مثال، باید از اتصالات جوشی یا پیچ‌ و‌ مهره‌ ای استفاده شود که به راحتی قابل شستشو و ضدعفونی کردن باشند.

یکی از چالش‌ های اصلی در نصب دیوارها و سقف‌ ها، حفظ فشار منفی یا مثبت در محیط است. در برخی از کلین روم‌ ها که نیاز به حفظ فشار مثبت دارند، باید سیستم تهویه به‌ گونه‌ ای نصب شود که هوای داخلی از محیط خارجی تمیزتر باشد. در حالی که در دیگر انواع کلین روم‌ ها که فشار منفی نیاز است، هوای آلوده از محیط خارج به داخل جریان پیدا کند تا از انتشار آلاینده‌ ها جلوگیری شود.

---

نصب و راه‌ اندازی سیستم‌ های تهویه مطبوع و تجهیزات کنترلی

سیستم تهویه و جریان هوا

سیستم تهویه، قلب تپنده هر کلین روم است. هدف از نصب این سیستم‌ ها، ایجاد جریان هوای یکنواخت و پاک در فضای کلین روم است. برای این منظور، از واحدهای تهویه مطبوع یا HVAC استفاده می‌ شود که می‌ توانند دما، رطوبت، فشار و کیفیت هوا را به‌ طور خودکار تنظیم کنند. این واحد ها معمولاً از فیلتر های HEPA و ULPA برای حذف ذرات معلق از هوا استفاده می‌ کنند.

HVAC مخفف عبارت Heating, Ventilation, and Air Conditioning است. به طور کلی، HVAC به سیستم‌ها و فناوری‌هایی اشاره دارد که برای گرمایش، تهویه و مطبوع‌سازی فضاهای داخلی استفاده می‌شوند. هدف اصلی سیستم‌های HVAC، ایجاد شرایط محیطی مناسب (دما، رطوبت و کیفیت هوا) برای آسایش و سلامتی کارکنان در اتاق های تمیز وحفظ کیفیت فرآیند است.

 

جریان هوا مهم است!

سیستم‌ های تهویه در زمان اجرای کلین روم باید به‌ گونه‌ای طراحی شوند که جریان هوای داخلی کلین روم به‌ صورت یکنواخت و در جهت مناسب پخش شود. یکی از روش‌ های معمول برای طراحی سیستم تهویه، استفاده از جریان هوای یک‌ طرفه است که در آن، هوا از یک نقطه به نقاط دیگر منتقل می‌ شود و از انتقال آلودگی جلوگیری می‌ کند.

وظایف سیستم HVAC

سیستم HVAC (گرمایش، تهویه، و تهویه مطبوع) در اتاق تمیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. وظایف اصلی این سیستم در یک اتاق تمیز عبارتند از:

• • • کنترل دما: حفظ دمای ثابت و یکنواخت برای اطمینان از عملکرد صحیح فرآیندها.
    • کنترل رطوبت: حفظ سطح رطوبت مناسب برای جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن و رشد میکروارگانیسم‌ها.
    • فیلتراسیون هوا: حذف ذرات معلق، گرد و غبار، و میکروارگانیسم‌ها از هوا برای حفظ سطح پاکیزگی مورد نیاز.
    • تامین هوا: تامین هوای تمیز و تازه به اتاق برای حفظ فشار مثبت و جلوگیری از ورود آلودگی از محیط بیرون.
    • کنترل فشار: حفظ فشار مثبت در اتاق تمیز نسبت به محیط اطراف برای جلوگیری از ورود آلودگی.
    • گردش هوا: ایجاد جریان هوای یکنواخت در اتاق برای جلوگیری از تجمع آلودگی و حفظ سطح پاکیزگی.

به طور خلاصه، سیستم HVAC در اتاق تمیز وظیفه دارد محیطی با دما، رطوبت، فشار، و سطح پاکیزگی کنترل شده ایجاد کند تا فرآیندها به درستی انجام شوند و محصولات با کیفیت بالا تولید شوند.

فیلترهای HEPA و ULPA

در سیستم‌های هواساز کلین روم (اتاق تمیز) از انواع مختلف فیلتر هوا استفاده می‌شود تا ذرات معلق، آلودگی‌ها و میکروارگانیسم‌ها را از هوا حذف کنند و سطح پاکیزگی مورد نیاز را حفظ نمایند.

فیلترها بر اساس اندازه ذراتی که می‌توانند حذف کنند، طبقه‌بندی می‌شوند. در اینجا مهم‌ترین انواع فیلترهای مورد استفاده در هواسازهای کلین روم را معرفی می‌کنم:

• • 1. پیش فیلترها (Pre-filters):

       • وظیفه: حذف ذرات بزرگتر مانند گرد و غبار درشت، مو و حشرات. این فیلترها از فیلترهای اصلی (HEPA و ULPA) محافظت می‌کنند و عمر آن‌ها را افزایش می‌دهند.
       • نوع: معمولاً از جنس الیاف مصنوعی یا فلزی با منافذ درشت‌تر ساخته می‌شوند.
       • راندمان: راندمان پایینی دارند و برای حذف ذرات با اندازه بزرگتر از ۱۰ میکرون مناسب هستند.
       • محل نصب: در ابتدای مسیر هواساز قرار می‌گیرند.

    2. فیلترهای میانی (Medium Filters):

       • وظیفه: حذف ذرات متوسط مانند گرد و غبار ریزتر، گرده و هاگ قارچ‌ها.
       • نوع: معمولاً از جنس الیاف مصنوعی یا شیشه با منافذ ریزتر از پیش فیلترها ساخته می‌شوند.
       • راندمان: راندمان متوسطی دارند و برای حذف ذرات با اندازه ۱ تا ۱۰ میکرون مناسب هستند.
       • محل نصب: بعد از پیش فیلترها قرار می‌گیرند.

    3. فیلترهای HEPA (High-Efficiency Particulate Air):

       • وظیفه: حذف ذرات بسیار ریز مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و ذرات رادیواکتیو.
       • نوع: از جنس الیاف شیشه بسیار نازک و فشرده ساخته می‌شوند که به صورت تصادفی در کنار هم قرار گرفته‌اند.

فیلتر های HEPA و ULPA برای حذف ذرات معلق در هوا از اهمیت ویژه‌ ای برخوردارند که قادرند ذرات با اندازه ۰.۳ میکرو متر و بزرگ‌ تر را با کارایی ۹۹.۹۷ درصد از هوای ورودی حذف کنند. این فیلترها معمولاً در ورودی و خروجی سیستم‌ های تهویه نصب می‌ شوند تا از انتقال ذرات آلوده به محیط جلوگیری کنند.

فیلترهای ULPA، با توانایی حذف ذرات ریز تر، تا اندازه ۰.۱۲ میکرو متر، گزینه‌ ای مناسب برای کلین روم‌ های با دقت بالا هستند. این فیلترها معمولاً در محیط‌ هایی مانند اتاق‌ های تمیز صنایع داروسازی و فناوری‌ های پیشرفته الکترونیک مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

مهم‌ ترین نکته در مورد فیلترهای HEPA و ULPA این است که باید به‌ طور دوره‌ ای تمیز یا تعویض شوند. عدم نگهداری صحیح از این فیلترها می‌ تواند باعث افت کارایی سیستم تهویه و آلوده شدن محیط شود. به‌ طور میانگین، فیلترهای HEPA باید هر ۶ ماه یک بار تعویض شوند.

سیستم‌ های کنترل دما و رطوبت

در بسیاری از صنایع حساس ، کنترل دقیق دما و رطوبت در داخل کلین روم از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است. تغییرات جزئی در این پارامتر ها می‌ توانند تأثیرات منفی بر کیفیت محصولات و فرآیندهای تولیدی بگذارند. برای مثال، در صنایع داروسازی، تغییرات دما و رطوبت می‌ تواند باعث تغییر در کیفیت و اثربخشی محصول نهایی شود. بنابراین در زمان اجرای کلین روم می بایست این نکته مهم همواره در نظر گرفته شود.

سیستم‌ های کنترل دما و رطوبت به‌ طور معمول از سنسور های دیجیتال و دستگاه‌ های رطوبت‌ سنج پیشرفته برای نظارت بر شرایط استفاده می‌ کنند. این سیستم‌ ها می‌ توانند به‌ صورت خودکار دما و رطوبت را تنظیم کرده و در صورت بروز هرگونه تغییر غیرمجاز، هشدار ارسال کنند.

در برخی از کلین روم‌ ها، به‌ ویژه در صنعت داروسازی، باید دما و رطوبت را در مقادیر بسیار دقیقی حفظ کرد. برای مثال، در برخی از این محیط‌ ها، دما باید در محدوده ۱۸-۲۲ درجه سانتی‌ گراد و رطوبت در حدود ۳۰-۵۰ درصد باشد.

سیستم‌ های کنترل و مانیتورینگ

سیستم BMS (Building Management System) در کلین روم، یک سیستم پیچیده و ضروری برای نظارت و کنترل شرایط محیطی و تجهیزات کلین روم است.در حال حاضر اجرای کلین روم بدون سیستم های کنترل و مانیتورینگ ریسک های زیادی خواهد داشت. هدف اصلی آن حفظ شرایط بهینه و ثابت در فضای کلین روم برای پیشگیری از آلودگی و آسیب به فرآیندهای حساس است. در زیر به برخی از جنبه‌های کلیدی سیستم BMS در کلین روم اشاره می‌کنم:

اجزای اصلی سیستم BMS در کلین روم:

• • • حسگرها (Sensors):

حسگرهای مختلفی برای نظارت بر پارامترهای کلیدی محیطی استفاده می‌شوند، از جمله:

• • • • دما (Temperature): دقت و پایداری دما در کلین روم بسیار حیاتی است. حسگرهای متعدد در نقاط مختلف کلین روم قرار می‌گیرند تا توزیع یکنواخت دما را نظارت کنند.
      • رطوبت (Humidity): کنترل رطوبت برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها و خوردگی تجهیزات ضروری است.
      • فشار (Pressure): کنترل فشار دیفرانسیل بین اتاق‌های مختلف کلین روم برای جلوگیری از ورود ذرات آلوده به محیط تمیز بسیار مهم است.
      • غلظت ذرات (Particulate Concentration): برای اندازه‌گیری تعداد ذرات معلق در هوا از حسگرهای شمارش ذرات استفاده می‌شود.
      • کیفیت هوا (Air Quality): برخی از حسگرها برای نظارت بر گازها و بوهای مضر استفاده می‌شوند.

    • کنترل کننده‌ها (Controllers):

    • کنترل کننده‌ها با دریافت اطلاعات از حسگرها، دستورات لازم را به تجهیزات اجرایی ارسال می‌کنند تا شرایط محیطی را در محدوده مطلوب نگه دارند.

    • تجهیزات اجرایی (Actuators):

    • این تجهیزات بر اساس دستورات کنترل کننده‌ها عمل می‌کنند، از جمله:

      • سیستم تهویه مطبوع (HVAC): برای کنترل دما، رطوبت و فشار هوا.
    • سیستم فیلتراسیون هوا (Air Filtration): برای پاکسازی هوای ورودی.
    • سیستم نورپردازی (Lighting): برای کنترل شدت نور.
    • سیستم آتش نشانی (Fire Suppression): برای حفاظت از کلین روم در برابر حریق.
    • سیستم مانیتورینگ و کنترل مرکزی (Central Monitoring and Control System): این سیستم تمام پارامترهای محیطی و وضعیت تجهیزات را نمایش می‌دهد و به اپراتور اجازه می‌دهد تا سیستم را نظارت و کنترل کند. این سیستم اغلب شامل داشبوردهای گرافیکی و سیستم‌های هشدار است.
    • سیستم ثبت اطلاعات (Data Logging): سیستم BMS تمام اطلاعات جمع آوری شده را ثبت می‌کند، که برای تجزیه و تحلیل و رفع عیوب مفید است.
      

      مزایای استفاده از سیستم BMS در کلین روم:

      • کنترل دقیق شرایط محیطی: برای حفظ شرایط بهینه و ثابت در کلین روم.
      • کاهش ریسک آلودگی: پیشگیری از ورود ذرات آلوده و رشد میکروارگانیسم‌ها.
      • بهبود کارایی انرژی: بهینه سازی مصرف انرژی تجهیزات.
      • افزایش امنیت: حفاظت از تجهیزات و فرآیندهای حساس.
      • نظارت و کنترل بهینه: ارائه اطلاعات واقعی زمان به اپراتور و امکان کنترل بهینه سیستم.
      • کاهش هزینه‌های عملیاتی: با بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های نگهداری.

      در نهایت، انتخاب و طراحی سیستم BMS برای یک کلین روم بستگی به نوع کاربری و شرایط خاص آن دارد. استفاده از یک سیستم BMS به‌روز و کارآمد برای عملکرد موفقیت‌آمیز یک کلین روم ضروری است.

 

---

سیستم‌ های مانیتورینگ محیطی</strong>

<p>ذر زمان اجرای کلین روم برای اطمینان از حفظ شرایط ایده‌ آل محیطی در داخل کلین روم‌ ها، استفاده از سیستم‌ های مانیتورینگ پیشرفته ضروری است. این سیستم‌ ها قادرند به‌ طور مداوم پارامترهای مختلف مانند دما، رطوبت، فشار و میزان آلاینده‌ ها را اندازه‌ گیری کنند و داده‌ ها را به‌ صورت آنی به مرکز مانیتورینگ ارسال نمایند.

سیستم‌ های مانیتورینگ باید به‌ گونه‌ ای طراحی شوند که امکان ضبط اطلاعات در بازه‌ های زمانی طولانی‌ مدت را فراهم کنند و در صورت بروز تغییرات غیرمجاز، هشدار هایی به اپراتور ها ارسال کنند. این هشدارها می‌ توانند از طریق ایمیل، پیامک یا نمایشگر های دیجیتال به کاربران اطلاع دهند.

نرم‌ افزار های مانیتورینگ و گزارش‌ دهی

برای تحلیل داده‌ ها و گزارش‌ دهی به‌ صورت جامع، از نرم‌ افزار های مانیتورینگ استفاده می‌ شود که قادرند تمامی داده‌ های جمع‌ آوری‌ شده از سنسور ها را تجزیه و تحلیل کنند. این نرم‌ افزار ها می‌ توانند گزارش‌ های دقیقی از وضعیت کلین روم تهیه کنند و در صورت نیاز به هرگونه اصلاح یا تعمیرات، به کاربران هشدار دهند.

نرم‌ افزار های مانیتورینگ به‌ طور معمول به‌ صورت ابری نیز عرضه می‌ شوند تا کاربران از هر نقطه‌ ای بتوانند به‌ راحتی وضعیت کلین روم را بررسی کنند.

---

نتیجه‌ گیری</strong>

اجرای کلین روم نیازمند رعایت استانداردهای دقیق و استفاده از فناوری‌ های پیشرفته است تا محیطی ایمن و کنترل‌ شده برای انجام فرآیندهای حساس ایجاد شود. از طراحی اولیه و انتخاب مواد ساختاری گرفته تا نصب سیستم‌ های تهویه، فیلترهای هوا، و تجهیزات مانیتورینگ، هر مرحله از این فرآیند باید با دقت انجام شود.

با توجه به اهمیت این فضا ها در صنایع مختلف، توجه به جزئیات، استفاده از تجهیزات به‌ روز و تیم‌ های متخصص، و رعایت استانداردهای جهانی برای موفقیت این پروژه‌ ها حیاتی است.

به مشاوره نیاز دارید؟

همین حالا با آریو فارمد تماس بگیر

۰۲۱-۵۶۸۲۲۲۰۸

۰۹۰۲۰۰۷۶۷۵۸

تجهیزات کلین روم